Podsumowanie zrealizowanych działań w ramach zadania pn. "Lekcje teatru - lekcje życia - 2015"

W grudniu zakończyliśmy działania prowadzone w ramach całorocznego, cyklicznego programu pod nazwą „Lekcje teatru – lekcje życia”. Czas na podsumowanie efektów naszej pracy w 2015 roku. Na początku określiliśmy długofalowe cele, do jakich chcemy dążyć, realizując poszczególne zadania:

1. Aktywizowanie i inspirowanie zachowań twórczych osób niepełnosprawnych, a tym samym przyczynianie się do zwiększania ich kompetencji życiowych, nabywania nowych umiejętności, szczególnie w zakresie komunikacji i zachowań prospołecznych. 

2. Tworzenie możliwości uczestnictwa osób z niepełnosprawnościami w kulturze, a tym samym wzmacnianie procesu integracji społeczności lokalnej i podniesienie poziomu kompetencji artystyczno-estetycznych uczestników. 

3. Rozwijanie umiejętności aktywnego kreatywnego korzystania z internetu, szczególnie w zakresie działań związanych kulturą, sztuką i komunikacją społeczną na poziomie lokalnym i globalnym.

4. Wzrost wrażliwości osób zdrowych na problem wykluczenia społecznego osób niepełnosprawnych, stworzenie studentom okazji do zdobycia wolnej od stereotypów wiedzy na temat codziennego funkcjonowania ludzi z niepełnosprawnościami.

5. Przeciwdziałanie zjawisku wypalenia psychicznego u rodziców osób niepełnosprawnych i umożliwienie im realizacji własnych planów.

Aby te ambitne założenia osiągnąć, podjęliśmy wiele różnorodnych działań, w których uczestniczyło około 35 osób z niepełnosprawnościami z różnych ośrodków z terenu Krakowa oraz z ŚDS w Tomaszkowicach.

I. Podstawowym elementem programu był cykl 41 systematycznych, cotygodniowych warsztatów arteterapeutycznych; 37 zostało przeprowadzonych z uczestnikami tworzącymi grupę pn. Teatr trochę Inny oraz 4 w ośrodku ŚDS w Tomaszkowicach. Proponowane zajęcia były wszechstronne i zróżnicowane. Plan pracy został ułożony tak, aby zrealizować trzy różne bloki warsztatowe; 1. teatralny, 2. psychodramatyczny i dramowy oraz 3. muzyko i choreoterapeutyczny.

1. Warsztaty teatralne

Część czasu warsztatowego poświęcono na przygotowanie dwóch pokazów spektaklu teatralnego pt. „Krótki traktat o wolności”. Przygotowywano elementy scenografii i przeprowadzono próby, wprowadzono nowych uczestników do obsady i wyznaczono im role. Nie odtwarzano jedynie wcześniej opracowanego materiału. W czasie prób rozwijano spektakl, wspólnie poszukiwano w nim nowych znaczeń i czerpano z tego, co zaproponowali nowi uczestnicy włączeni do zespołu.

W związku z wyjściami do teatrów przeprowadzono zajęcia przygotowujące uczestników do oglądanych sztuk oraz podsumowujące wizyty w teatrach.

Każdy blok teatralny zawierał też część rozgrzewką oraz moduł rozwijający warsztat aktorski, czyli ćwiczenia ruchu scenicznego, dykcyjne, tworzenie etiud i improwizacji.

2. Warsztaty psychodramatyczne i dramowe

Integralną częścią prób i doskonalenia warsztatu aktorskiego uczestników, były zajęcia oparte na dramie i psychodramie. Był to swoisty poligon doświadczalny, na którym beneficjenci mogli rozwijać swoje umiejętności aktorskie, ale także życiowe. Ćwiczenia dramowe wyzwoliły emocje, były inspiracją do działania i wzmacniały samodzielność. W czasie prowadzonych warsztatów stosowano aktywne formy i techniki prowadzenia zajęć; Forum Theater, Playbeck Theater, wykorzystywano liczne pomoce dydaktyczne (karty dialogowe, maski psychodramatyczne, elementy kostiumów i drobne rekwizyty). Dzięki temu, zajęciom towarzyszył dobry nastrój oraz klimat zabawy i spontaniczności.

Uczestnicy tworzyli scenki na podstawie znanych im z realności sytuacji np.: zakupy, wizyty u różnych specjalistów (lekarz, mechanik, urzędnik, itp .), spotkania rodzinne, relacje damsko – męskie, czy obrzędy religijne. Był to materiał do dyskusji, poszukiwania kreatywnych rozwiązań, sprawdzania się w różnych rolach i w trudnych momentach, jakie niesie codzienne funkcjonowanie.

3. Warsztaty muzyko i choreoterapeutyczne

Zajęcia choreoterapeutyczne to aktywna praca z ciałem poprzez taniec i ruch, z towarzyszeniem różnorodnej muzyki. W czasie tego bloku warsztatowego były tworzone nowe układy taneczne, przeprowadziliśmy także ćwiczenia transowe i relaksacyjne.

Instrumenty perkusyjne pomagały w ćwiczeniach na koordynację ruchową i wspólną pracę w mniejszych grupkach. Każdy mini zespół wybierał swojego dyrygenta, wszyscy mogli grać na najbardziej odpowiadającym mu instrumencie. Tworzono krótkie rytmiczne utwory i prezentowano je na wspólnym „koncercie”.

II. Wybraliśmy się na kilka ciekawych i różnorodnych spektakli teatralnych:

1. Pokazywane w ramach Festiwalu Materia Prima 2015: Caroline Finn – „Oni” , Compagnie 111 – Aurélien Bory - “Plan B.”, Compagnie Philippe Genty – „Nie zapomnij mnie”

2. Spektakl Narodowego Starego Teatru pt. „Kwestia techniki”

3. Pokazywany w ramach Festiwalu Krakowskie Reminiscencje Teatralne spektakl Teatru Wierszalin pt. „Traktat o manekinach”

4. Wreszcie spektakl Teatru Ludowego pt. "Przedstawienie Hamleta we wsi Głucha Dolna”

Uczestnicy pozostawali pod dużym wrażeniem oglądanych widowisk. Dzielono się swoimi wyobrażeniami na temat pokazywanych historii, każdy przedstawiał fragmenty, które najbardziej zapamiętał. Podkreślano znaczenie muzyki, filmowych obrazów wyświetlanych w trakcie spektakli i ciekawych scenografii. Wszyscy byli dumni, że mogli na równych zasadach zasiąść na widowni i oglądać wraz z innymi, nieraz trudne w odbiorze dzieła. Nie było podziału na sprawnych i niepełnosprawnych. Dzięki takim doświadczeniom obydwu stronom będzie łatwiej praktycznie realizować współobecność w tramwaju, sklepie, na koncercie czy po prostu na ulicy. Wspólne oglądanie spektakli było dobrym przykładem budowania społeczeństwa otwartego i tolerancyjnego.

III. Realizacja dwóch pokazów spektaklu pt. „Krótki traktat o wolności”.

W ramach programu zorganizowano dwa pokazy spektaklu pt. „Krótki traktat o wolności” w wykonaniu aktorów z grupy teatralnej "Teatr trochę Inny". Pierwszy odbył się w konwencji teatru ulicznego na Rynku Głównym w Krakowie, w ramach IX Krakowskiej Nocy Teatrów, drugi w wynajętej sali Teatru Groteska.

Uczestnicy wykorzystali możliwość nawiązania bezpośredniego kontaktu z widzem, w otwartym kręgu, bez rozbudowanej dekoracji. Zaistnieli dosłownie i w znaczeniu symbolicznym, w samym centrum wydarzeń, poczuli się ważni i traktowani partnersko. Z kolei dla widzów - spontanicznie zgromadzonych ludzi, zabieganych i zajętych swoimi sprawami, była to znakomita okazja, by w bezpiecznej przestrzeni teatru, przekonać się, że osoba niepełnosprawna to nie tylko bezradny i wymagający opieki ubezwłasnowolniony człowiek. To także artysta, aktor, próbujący podzielić się swoim odmiennym sposobem odczuwania, rozumienia i wyrażania świata, swoją historią wreszcie.

IV. Uczestnicy na bieżąco redagowali blog projektowy.

W trakcie realizacji zadania, był na bieżąco prowadzony blog, redagowany przez wszystkich uczestników. Każdy samodzielnie proponował swoje posty zawierające recenzje z obejrzanych spektakli, opisy emocji związanych z prezentacją własnego przedstawienia, własne teksty literackie tworzone podczas zajęć warsztatowych. Następnie z pomocą terapeutów, wpisy były umieszczane w internecie. Autorzy bardzo emocjonalnie dzielili się swoimi przeżyciami. Większość zdecydowało się opatrzyć notatki swoimi zdjęciami. To ważny aspekt w odniesieniu do osób niepełnosprawnych. Ich obecność w realnej społeczności, czy też w sieci, nie jest tak oczywista, jak ludzi zdrowych. Z racji swoich ograniczeń często stają się „niewidzialni” – nie zauważa ich się, nie traktuje jako indywidualności, a jedynie jako zbiorowość. Tu mogli podpisać się nie tylko imieniem i nazwiskiem, ale także pokazać swój wizerunek, podkreślić swoją niepowtarzalną osobowość. Dzięki możliwości wyrażenia własnych refleksji i opinii, uczestnicy stali się nie tylko biernymi odbiorcami, ale mogli pozytywnie zaznaczyć swoją aktywność w sieci.

W realizację zadania pn. „Lekcje teatru – lekcje życia – 2015” zaangażowało się 5 partnerów:

• Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego – dofinansowanie zadań w ramach Programu Edukacja, Priorytetu Edukacja kulturalna - współfinansowanie projektu.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

• Województwo Małopolskie – Departament Zdrowia i Polityki Społecznej w ramach konkursu ofert na realizację\n zadań publicznych Województwa Małopolskiego z zakresu\n rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych w 2015 roku - współfinansowanie projektu.

              

Projekt zrealizowano przy wsparciu finansowym ze środków PFRON będących w dyspozycji Województwa Małopolskiego

• Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji\n Narodowej w Krakowie – udział studentów tej uczelni w tzw. otwartych próbach i hospitacjach zajęć.

• Parafia pod wezwaniem św. Józefa w Krakowie – Nowej Hucie – udostępnienie sali na warsztaty i próby teatralne wraz z zapleczem kawiarnianym i sanitarnym.

• Środowiskowy Dom Samopomocy w Tomaszkowicach – udostępnienie sali na prowadzone na terenie ośrodka zajęcia,\n wydelegowanie uczestników biorących udział w projekcie, dowóz wybranych\n uczestników na przedstawienie w Krakowie.

Stowarzyszenie Skrzydła – Centrum Terapii, Sztuki i Integracji dziękuje za zaangażowanie wszystkim tym, którzy na co dzień udzielali swojego wsparcia oraz okazali zainteresowanie i pomoc w realizacji projektu pn. „Lekcje teatru – lekcje życia – 2015”.